Dynamisch energiecontract en zonnepanelen: is het een slimme keuze?

Steeds meer Nederlanders kiezen voor een dynamisch energiecontract. Toch hebben huishoudens met zonnepanelen hier vaak nog twijfels over. Bij een dynamisch contract betaal je namelijk niet alleen per uur voor de stroom die je afneemt, maar ontvang je ook hetzelfde uurtarief voor de stroom die je teruglevert. Omdat deze prijzen ’s middags vaak lager liggen dan ’s ochtends en ’s avonds, kan het gebeuren dat je meer betaalt voor de stroom die je gebruikt dan je ontvangt voor de teruggeleverde stroom. In dit artikel leggen we uit waarom een dynamisch energiecontract met zonnepanelen toch een slimme keuze kan zijn.

Waarde van Zonnestroom

Laten we eerst kijken naar de vraag of teruggeleverde zonnestroom minder waard is dan de stroom die je van het net afneemt. Het antwoord daarop is ja. In 2023 lag de gemiddelde terugleverprijs per kilowattuur tussen februari en november lager dan de gemiddelde afnameprijs. Dit komt doordat zonnepanelen in zonnige maanden vaak een dominante bron van elektriciteit zijn. Omdat de opwekking van zonnestroom nauwelijks kosten met zich meebrengt – de zonnepanelen zijn al geïnstalleerd en de zon doet de rest – is stroom tijdens deze uren vaak goedkoop.

Als je ‘s middags apparaten aanzet, gebruik je in de zomermaanden meestal de stroom van je eigen zonnepanelen. In dat geval spelen het elektriciteitsnet en de uurprijzen geen rol. Daartegenover staat dat de stroomprijzen in de ochtend- en avonduren doorgaans hoger zijn. Voor de stroom die je ‘s avonds gebruikt, bijvoorbeeld om tv te kijken, betaal je per kilowattuur meer dan je ‘s middags ontving voor de overtollige stroom van je zonnepanelen.

Meer opbrengst van de zonnepanelen dan eigen verbruik?

Op basis van bovenstaande zou je kunnen denken dat een vast energiecontract voordeliger is als je zonnepanelen hebt. Bij een vast contract zijn door de salderingsregeling de afname- en terugleverprijs immers gelijk, waardoor je de stroom die je verbruikt en teruglevert tegen elkaar kunt wegstrepen. Dit geldt echter alleen tot het volume dat je afneemt. Stel dat je jaarlijks 2500 kWh verbruikt en 3500 kWh opwekt, dan kun je 2500 kWh salderen. Voor de resterende 1000 kWh krijg je alleen een terugleververgoeding.

En daar zit het knelpunt. Bij een vast contract bedraagt deze terugleververgoeding vaak slechts zo’n 5 cent per kWh. Met een dynamisch energiecontract lever je je overschot echter terug tegen de geldende uurprijs. Hoewel er nog energiebelasting wordt ingehouden, houd je onder de streep meestal meer over dan bij een vast contract.

Historisch gezien was een vast contract met zonnepanelen voordeliger als je opwek en verbruik (bijna) in balans waren. Maar in situaties waarin je meer opwekt dan verbruikt, kantelde het voordeel vaak in het voordeel van dynamische prijzen. Omgekeerd, als je juist meer verbruikt dan je opwekt, is een dynamisch contract nog aantrekkelijker. Je betaalt je restverbruik bij een vast contract immers vaak tegen een aanzienlijk hoger tarief dan bij een dynamisch energiecontract.

Salderingsregeling

De terugleverkosten waar sommige huishoudens nu mee te maken hebben, zijn van tijdelijke aard. Het nieuwe kabinet heeft namelijk aangekondigd dat de salderingsregeling per 1 januari 2027 wordt afgeschaft. In reactie daarop heeft de Tweede Kamer besloten energieleveranciers vanaf dat moment te verbieden om terugleverkosten in rekening te brengen. Dit omdat consumenten met zonnepanelen anders dubbel benadeeld zouden worden, aangezien terugleverkosten oorspronkelijk waren ingevoerd vanwege het bestaan van de salderingsregeling.

Het afschaffen van de salderingsregeling heeft vooral nadelige gevolgen voor huishoudens met een vast energiecontract. Zij kunnen de stroom die ze terugleveren straks niet langer verrekenen met hun afgenomen stroom. In plaats daarvan ontvangen ze enkel een kale terugleververgoeding, zonder energiebelasting. Huishoudens met een dynamisch contract blijven echter terugleveren tegen de actuele uurprijzen, verminderd met de energiebelasting.

Uit onderstaande berekeningen blijkt dat zonnepanelen, ongeacht het type energiecontract, nog steeds een aanzienlijke kostenbesparing opleveren. Toch biedt een dynamisch contract gemiddeld meer voordeel. Bij een huishouden met 10 zonnepanelen en een jaarlijks verbruik van 3500 kWh bespaar je met een dynamisch contract gemiddeld ruim 170 euro per jaar ten opzichte van een vast contract.

Situaties waarin een dynamisch energiecontract met zonnepanelen extra voordeel biedt

Het hierboven geschetste voorbeeld geeft een goed algemeen beeld van de voordelen van een dynamisch energiecontract voor huishoudens met zonnepanelen. Toch zijn er specifieke omstandigheden waarin een dynamisch contract nog meer voordeel kan opleveren in vergelijking met vaste tarieven:

• Bij een oost-westopstelling van de zonnepanelen;
• Bij het gebruik van een thuisaccu;
• Met een slim aanstuurbare omvormer;
• Bij het opladen van een elektrische auto.

Oost-westopstelling
Traditioneel werd een dak op het zuiden als het meest ideaal beschouwd voor zonnepanelen. De laatste jaren groeit echter het besef dat een oost-west georiënteerd dak minstens zo efficiënt kan zijn. Bij een dak op het zuiden wek je vooral ‘s middags veel stroom op, terwijl een oost-westdak de productie gelijkmatiger over de dag verdeelt. Zo heb je ‘s ochtends zon aan de ene kant van het huis en blijft het andere dakvlak tot in de vooravond stroom opwekken. Dit zijn precies de uren waarin de vraag naar stroom hoog is en de prijzen stijgen. Met een dynamisch energiecontract ontvang je dan een hogere vergoeding voor je teruggeleverde stroom. Kortom, een oost-westopstelling is een zeer gunstige keuze voor zonnepanelen in combinatie met een dynamisch contract.

Thuisbatterij
Met de invoering van terugleverkosten en het afschaffen van de salderingsregeling wordt een thuisbatterij steeds aantrekkelijker, zowel bij een vast als dynamisch energiecontract. Een thuisbatterij stelt je in staat om overdag opgewekte zonnestroom op te slaan en later te gebruiken, waardoor je minder hoeft terug te leveren.

Daarnaast biedt een thuisbatterij extra voordelen, vooral in combinatie met een dynamisch contract. Zo kun je stroom opslaan op momenten van overschot op het net, bijvoorbeeld wanneer de prijzen laag zijn, en deze weer terugverkopen wanneer de prijzen hoog zijn, meestal in de avond. Vanaf 2027, met het volledig wegvallen van de salderingsregeling, kan een thuisbatterij ook helpen om je zelf opgewekte zonnestroom maximaal te benutten en teruglevering te minimaliseren.

Elektrische auto
Een elektrische auto werkt in veel opzichten vergelijkbaar met een thuisbatterij: het is in feite een grote batterij op wielen. Door je elektrische auto op zonnige middagen op te laden, voorkom je dat je stroom tegen een laag tarief aan het net moet terugleveren. Door slim te laden op momenten met goedkope (of gratis, bij gebruik van eigen zonnepanelen) stroom, kun je optimaal besparen. Dit werkt het beste als je auto regelmatig overdag thuis is om op te laden.

Is een dynamisch energiecontract met zonnepanelen de juiste keuze?

Een dynamisch energiecontract is in vrijwel alle gevallen de meest voordelige keuze voor huishoudens met zonnepanelen. Hoe groter het verschil tussen de opgewekte en verbruikte stroom, hoe meer je profiteert van de flexibiliteit van uurprijzen in vergelijking met vaste tarieven. De invoering van terugleverkosten en het naderende einde van de salderingsregeling maken de voordelen van dynamische tarieven alleen maar groter.

Als je momenteel een langlopend vast contract hebt met een hoge terugleververgoeding, kan het voordelig zijn om dit contract uit te zitten. De kans dat je na afloop opnieuw een vergelijkbaar gunstig contract kunt afsluiten, lijkt echter klein gezien de huidige marktontwikkelingen en de invoering van terugleverkosten.